Lang geleden zag ik een tentoonstelling in Florence. Als commentaar bij een schilderij (ik weet helaas niet meer welk en van wie het was) stond, dat de schilder een geschokte toeschouwer, die hem vroeg waarom hij toch zo’n schandalig doek gefabriceerd had, al jaren poogde een schilderij te maken dat bij de aanblik ervan onmiddellijk doden zou. Het was hem helaas nog steeds niet gelukt. De toeschouwer moest zich dus geen zorgen maken.

Ik herinner mij maar een tekst waar de dood en een schilderij elkaar mooi ontmoeten.

In ‘De gevangene’ van Prousts ‘À la recherche du temps perdu’ sterft de schrijver Bergotte voor ‘Het gezicht op Delft’ van Vermeer. De tekst is in het Engels, maar toch, om de tekst te lezen, klik op Bergotte.

Gezicht op Delft (Johannes Vermeer) 

Zal het werk hebben bijgedragen aan het overlijden van de grote schrijver? Ik hoop het.

In een tekst op de site (IK BEN DE ANDER; gevonden tussen flarden van leven) vermeld ik best dood ter aarde te willen zijgen voor een Segers of Kalf in het Thyssen-Bornemisza.

Tot nu toe is het me gelukt 4 maal duizelig te worden vanwege de aanschouwde kunst. Er is hoop, al zal ik er nog flink aan moeten trekken. En Bergotte speelde vals. Hij was ziek. 

Naast de onvermijdelijke Rembrandt waar ik me de kolere van schrok, waren er de paus van Velazquez, de portretten tentoonstelling van Goya in Londen en de 'Gesù' in Rome. Van de Gesù is het ook de bedoeling dat je van je stokje gaat door het interieur van de kerk. Barok en wel in zijn meest overweldigende versie. Heel veel zuilen naast elkaar, dikke overhangende lijsten, schilderingen die er uit tuimelen en dat alles in een overdaad, die zelfs door een kerkorgel niet tot zwijgen kan worden geblazen.

Gesù, Rome

Waarom moet ik aan dit alles weer eens denken?

Niet gek lang geleden las ik een artikel over Marina Abramovic, waarin een performance van haar en Ulay ter sprake kwam. Beiden hingen achterover geleund. Hij met zijn vingers om een pijl, die op de door hun achterover hangende lichamen gespannen boog lag en op haar hart gericht was.

Ik heb dat beeld altijd wat onsmakelijk gevonden. Voor mij spreekt er exhibitionisme en machogedrag uit. ‘Kijk mij eens riskant doen’. Zou er ooit sprake van zijn geweest, dat de pijl mogelijk afgeschoten was? En dan? Zou dat gefilmd of gedocumenteerd moeten zijn geworden? Of slechts afgedaan zijn als een bedrijfsongevalletje?

Een van de grote schoonheden van de schilderkunst en de literatuur vind ik de fysieke afwezigheid van de maker. Niet de doodsverachting van de kunstenaar moet de toeschouwer doen duizelen; het werk moet het doen door hoe het gemaakt is. En in bovenstaande foto zie ik niet veel fotografische krachtpatserij. 

Nee, als kunst doodt, laat de kunst dan in ieder geval de maker doden op een anonieme manier! Proust is wat dat betreft een echte held. Die heeft zich dood geschreven.

Toch eens een tube dioxine mauve eten? Hoewel, dat is niet sterven aan de kunst, het is simpelweg mezelf vergiftigen…

Een beetje vals spelen is misschien toch mogelijk. Goya schijnt flink ziek te zijn geworden van het wrijven van loodwit. En hij schijnt zijn arts eeuwig dankbaar te zijn geweest voor de heling. Een slimme vent, hij heeft daar een schilderij van gemaakt, doodziek in bed en zijn verlosser met een glaasje medicijn...

Een mooi schilderij. Wordt vervolgd. Goya was in dit doek nog niet dood...