Home
BERT VAN ZELM
 
Back to writings

DE NEW YORK SCHILDERIJEN

 

Mijn verblijf in New York tussen 1990 en 1993 heeft een grote impact op mijn werk gehad.

Het licht is er scherp. New York ligt aan zee, maar de wind komt vaak van het land. De combinatie van de reflecties van het water nabij en de droge lucht maken het contrast tussen licht en donker sterk en geeft de schaduwen vaak scherpe randen.

 

Ook de extreme en gehaaste leefwijze kan van grotere invloed geweest zijn.

 

In die tijd was Manhattan niet zo schoongeveegd als nu. Zeer rijk en zeer arm leefde bijna door elkaar heen.
Ik had een atelier in Williamsburg. Elke dag nam ik de L-train van Manhattan naar mijn atelier.  

Twee herinneringen van het atelier:

Een vent die onder het raam langs liep terwijl hij de ‘aap’ van zijn schouders af probeerde te vegen. In die tijd was het voornamelijk heroïne dat men in de aderen spoot.

Een man die zijn Camaro testte voor illegale straat races. Er waren veel textiel ateliers in de buurt. De eigenaren hadden hun oude Cadillacs voor de deur geparkeerd en nadat de Camaro langs was gesjeesd gingen alle alarmen af…

 

 

Het panorama van Manhattan, vooral gezien vanaf Brooklyn, inspireerde me tot de serie genaamd ‘My Metropolis’. Ik bouwde mijn eigen ‘wolkenkrabbers’, bestaande uit op elkaar gestapelde portretten van nieuwe vrienden gemaakt aldaar en groepen oude.

Het idee was een vervolg op de eerder gemaakte serie ‘Koppen uit Dozen’. ‘My Metropolis’ was persoonlijker. Ik ontwikkelde daarin het idee van een doorlopende compositie. Elk portret kon op zich bestaan, maar de kleuren meanderden over het geheel, dit makend tot één werk.

 

 

Ik tekende veel. In mijn schetsboekjes noteerde ik impressies, ontwikkelde ideeën, maakte ik composities voor schilderijen.

Ik inhaleerde zo veel in zo korte tijd, dat veel van die schetsen niet uitmondden in volwaardige werken.

Het leven voelde stekelig aan, ik maakte een schets met de naam ‘de spin’. Die veranderde ik in ‘New York Life’.

 

 

Na verschillende versies was het eindresultaat zo simpel mogelijk. De titel: ‘New York Life Red’. Na deze begon ik aan de tweede in groen, aanvankelijk ondersteboven. Hij kwam op zijn voeten terecht en toont de drammerige manier van voortbewegen, die ik vond passen bij het overleven in de Big Apple.

 

 

‘The Sacrifice’ heeft een gecompliceerdere betekenis. Voor mij vrij nieuw was dat er op bijna elke hoek van de straat een bedelaar vragend om geld me een plastic beker onder de neus duwde. Het was weer een uiting van die ‘naakte’ directe manier van zich gedragen/leven.

 

 

In dit werk dringt het personage de toeschouwer iets op…

De raster structuur in de achtergrond verwijst weer naar de opbouw van ‘My Metropolis’.

 

 

‘The Untouchables’ is het grootste werk dat in New York ontstond. Aanvankelijk was het een tweeluik, maar ik voegde nog twee doeken toe. Wat het verhaal van dit werk is weet ik niet goed. Ik begon met een duidelijk idee, maar al schilderend glipte het tussen de vingers door. Het werk ging zijn eigen kant op.

 

 

Vaak lijdt dit tot een beter resultaat. Het vertelde verhaal wordt dan schilderkunstig. Het laat ruimte voor meerdere interpretaties.

Aan de rechterzijde is een rits koppen zichtbaar. Ik had Nietzsche’s ‘De geboorte van de tragedie’ gelezen en vond me in zijn interpretatie van het koor in het oude Griekenland als het geweten.

 

 

Het laatste schilderij daar gemaakt bevindt zich nu in… Marokko? Ik heb het verkocht aan die prachtige Franse graaf, ooit mijn galeriehouder in Brussel. Helaas heb ik er geen goede afbeelding van. Het stelt een in de lucht zwevend persoon voor. (Klik op het grijze 'Franse graaf' om naar dat hoofdstuk in mijn leven te gaan).

 

 

Het idee van de ‘Fallen Angels’ is in New York ontstaan, maar ik heb het pas in Nederland gestalte gegeven. Omdat het bij de post New York periode hoort en het onderwerp veel diepgang heeft, behandel ik het niet in deze tekst. Om het te lezen, klik op de grijze titel.

 

 

 

 

Back to writings