Home
BERT VAN ZELM
 
Back to writings

HET TRIPTIEK IN FRANKRIJK 1988

 

Hoe vaak zal ik mensen verteld hebben van het paradijsje in Frankrijk… Het is een chateau in bijna het centrum van het land. Bij het chateau zijn een park en een bos. Het gebouw verkeert altijd in een staat van halve ontbinding en dat draagt bij aan de charme. De eigenaren zijn zeer dierbare vrienden. Dankzij hun is de plek voor mij een anker in een schuivende wereld. Ik kom er al 33 jaar en nooit is het tegen gevallen.

 

 

Voor het eerst kwam ik Philippe bij een vriendin in Parijs tegen. Ik sprak praktisch geen Frans, die taal was een groot struikelblok op de middelbare school. Op mijn laatste schoolrapport kreeg ik er een 4 voor en daar heb ik mijn lerares voor bedankt. Een 4 is nog altijd het dubbele van een 2.

Die avond hebben we ons wezenloos gelachen om mijn ‘papa fume la pipe’, 'le fermier est dans le pré’ en ‘il fait atention à la circulation intense’.

Niet veel later openden Philippe en Florence hun restaurant en chambres d’haute met een groot feest. Ik ging er met mijn Parijse vriendin heen. In de vroege uren van de morgen kon ik mijn bed niet vinden, dit niet alleen vanwege de ingeslagen hoeveelheid wijn, maar ook omdat op de bovenverdieping een voor mij duizelingwekkend aantal draaiende kamers was.

 

Ik kwam zeer geregeld terug, met of zonder dame aan de arm. Na een paar maal vroeg Philippe mij een schilderij voor het restaurant te maken. Ik vond het een uitstekend idee, maar wimpelde het af naar een vaag nabije toekomst, eerst moest er nog een fles open. In 1988 kon ik er niet meer onderuit. Als ik dat jaar niet aan de slag ging, mocht ik nooit meer terugkomen.

Op het moment van het nieuws besliste ik dat ik een groot drieluik maken zou. Ik had een paar glazen pernod tijdens de gebruikelijke partij pétenque gedronken en natuurlijk verloren. Philippe kende alle hobbels van het terrein zullen we maar stellen. Ook tijdens het eten vloeide er wijn, vandaar mijn grootse impressionistische en post impressionistische visioenen.

 

 

Philippe zorgde voor een tentoonstelling in de naburige stad en een vriend bracht alle doeken naar het chateau. Ik had een maand de tijd. De doeken werden opgesteld in de bibliotheek. Philippe had het over een tafereel van vrolijke koeien in een wei. Ik had andere plannen.

 

 

Afbeeldingen kloksgewijs: 1. De maagdelijke doeken. 2. Weg met alle wit van de doeken, groffe plaatsbepaling van de volumes. 3. Er verschijnt een paar, iets als een tafeltje (veel te hoog) en rechts een toeschouwer. 4. Er komen een ober en een parasol bij, alles wordt meer uitgewerkt.

 

Ik zette het geheel eerst op in een verf op waterbasis om snel te kunnen werken. Toen al schilderde ik met verlengde kwasten; er was weinig tijd. Met die kwasten kon ik snel en zonder het geheel uit het oog te verliezen werken.

Mijn idee was een stel onder een parasol te schilderen op het middendoek. Naast hen wilde ik nog een persoon. Op het rechter doek dacht ik aan een commentator op wat er op het midden gedeelte gebeurde. Links was me nog onduidelijk. Na een paar dagen zag ik dat ik niet echt ver komen zou zonder te weten wie die mensen waren. Dus besloot ik op het middendoek Philippe en Flo te schilderen. Het stond Philippe niet echt aan, Flo hield er het zwijgen toe. En rechts schilderde ik mezelf als de toeschouwer. Ik was inmiddels over gegaan op olieverf om gedetailleerder te kunnen werken. Maar wie moest de vierde persoon op het middendoek worden?

In dezelfde periode woonde een Italiaanse vriend van mij in Parijs. Gianluca bestudeerde Pierre Bayle voor zijn thesis in de geschiedenis van de filosofie. Er was veel overredingskracht voor nodig om hem uit de boeken te krijgen, maar het lukte. En in hem zag ik een vierde figuur als ober.

 

 

Kloksgewijs: 1.Het geheel opengooiend met blauw en weg met de parasol. 2. De mensen krijgen een identiteit. 3. De hond verschijnt. 4. Gianluca verdwijnt. 'Less is more'.

 

Naast zijn kennis van de filosofie kon Gianluca het hele oeuvre van Bob Dylan vertolken. Dat vond François, een bevriende popjournalist, fantastisch.

Het enige probleem was dat er geen goede gitaar in het chateau te vinden was. 

Philippe is een van de energiekste mensen die ik in mijn hele leven tegen gekomen ben. We moesten meteen mee en vlogen in de auto naar een naburig buiten. Daar lagen een paar vrienden zich te ontspannen. We hadden een gitaar nodig! Die avond gaf Gianluca (hij keek nogal verrast) in de bar een concert! Met een goede gitaar kwamen we terug, er werd gebeld en het concert begon om half tien. Er waren ongeveer 30 man publiek, de consumpties van het huis. In die tijd dronken we mix van gras wodka met crème de chocolat genaamd ‘Black Russian’.

François werd al blijer en blijer en na elk nummer dronken we op de spectaculaire vertolking. De volgende dag bekende Gianluca me, dat hij wel door spelen moest. Anders was hij na een slordige 3 lp’s te hebben vertolkt om gevallen.

Ik wilde mijn bijdrage leveren. In die tijd had ik een dubbel lp met muziek van de zigeuners van Sainte Marie de la Mer. Ik luisterde naar muziek tijdens het schilderen met een koptelefoon op het hoofd en zong vaak uit volle borst mee. Ik sprak nog steeds een zeer gebrekkig Frans, dus waarom niet in het Spaans zingen? Wierp zich een schaduw vooruit? De avond liep heerlijk van de rails, vooral dankzij het begeleidende gitaarspel van Gianluca.

 

Flamenco concert in de bar (naar links, het origineel).

 

De hond van Flo en Phil heette Luna. Ze was een zeer opmerkelijke hond. Ze kwam nooit van het terrein. De eerste maal dat ik haar zag, liet Phil haar mijn hand ruiken en vanaf dat moment was alles tussen haar en mij goed. Als ik alleen arriveerde, begroette ze me en verdween weer. Ik bedeelde haar de rol van vertegenwoordigster van het paradijs. Geen Cerberus, maar wel degene die besliste of je welkom was of niet.

Gianluca was te veel een vreemdeling in het tafereel. Vandaar dat hij verdween. Het drieluik toont links de plek, in het midden verwelkomt Philippe de mensen. Florence is de 'stille kracht op de achtergrond'. Zij deed wetenschappelijk werk en was dus wel aanwezig, maar hield zich niet veel met de bezoekers bezig. Ik schilderde mezelf achteroverleunend. Daarmee aangevend dat ik niet aan de scène meedoe. Ik kijk en zie dat het goed is.

 

 

Ik heb een maand als god in Frankrijk geleefd. Overdag schilderend, tussen de middag een lunch in het restaurant en ’s avonds een stevige hoeveelheid uitstekende Franse wijn.

Het drieluik was op tijd klaar. Het werd in het restaurant gehangen en feestelijk ingezegend, met tegelijkertijd de opening in de galerie. Dat alles was in 1988.

 

 

triptiek

 

 

Het drieluik in het restaurant, Florence, Philippe en ik feesten.

 

 

Het restaurant is inmiddels gesloten en Phil en Flo verhuren geen kamers meer. Het drieluik hangt nu in de keuken.

Ik kom zo vaak mogelijk terug. Op het landgoed is alles ver weg. Ik heb daar nog altijd het gevoel van een buitenwereld, die pas begint als je van het terrein afgaat.

 

 

enkele foto's van bezoeken door de jaren heen.

 

Samen met Gala heb ik er oud en nieuw gevierd in 2017-8. Ik moet er gauw weer naar toe…

 

Barcelona, mei, 2018.

 

 

Back to writings